Ülkemizde, dolandırıcılık vakaları teknolojinin gelişimiyle büyük bir ivme kazandı. Başlangıçta cep telefonları ve e-postalarla başlayan dolandırıcılık, şimdi ses klonlama ve yapay zekâ ile daha karmaşık hale geldi.
“Oltalama” yöntemiyle milyonlarca kişi mağdur oldu. Özellikle pandeminin ardından bu tür vakalar ciddi şekilde arttı. 2020’de oltalama yoluyla yılda 460 bin dolandırıcılık vakası yaşanırken, 2024’te bu sayı 2,3 milyon adede çıktı. 2024’te önlenen dolandırıcılık girişimlerinin sayısı ise toplamda 3,8 milyon oldu. Adalet Bakanlığı’nın 2023 Adalet İstatistikleri’ne göre, Türkiye’deki en yaygın suç, mal varlığına karşı işlenen suçlar oldu.
Dolandırıcılık, hırsızlıkla birlikte mal varlığına yönelik en fazla işlenen suç türü haline geldi. Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre, dolandırıcılık davaları son 5 yılda 5 kat arttı ve bu alanda en fazla dava açılıyor.
CEZALAR YETERSİZ
Avrupa Dolandırıcılıkla Mücadele Ofisi (OLAF) verilerine göre, teknolojiyle yapılan dolandırıcılık girişimlerinde Türkiye, en başta yer alıyor. Bunun temel nedeni ise kişisel verilerin kolayca çalınıp satılabilmesi. Kişisel bilgilerimizin bu kadar rahat elde edilebilmesi, Türkiye’yi dolandırıcılıkta zirveye taşıyor. Cezalar açısından Avrupa ve ABD ile farklar bulunuyor. Türkiye’de dolandırıcılığa verilen ceza, 3 yıldan 10 yıla kadar hapis olabiliyor, ancak çoğu suçlu bu cezaları almadan serbest bırakılıyor. ABD’de ise aynı suç için 10 yıl hapis ve 10 bin ile 25 bin dolar arasında para cezası uygulanıyor.
KİŞİSEL VERİLERİMİZ TEHDİT ALTINDA
Bilişim uzmanları, kişisel verilerin karanlık internet (Dark Web) üzerinde satıldığını ve buna müdahale edilmesi gerektiğini belirtiyor. Ülkedeki bankalar ve GSM şirketlerinin yeterli güvenlik önlemleri almadığı da vurgulanıyor. Uzmanlar, Türkiye’nin veri güvenliği konusunda düşük bir skora sahip olduğunu ve dolandırıcıların teknolojiyi çok iyi kullandığını ifade ediyor.
ENFLASYON DOLANDIRICILIĞI ARTIRIYOR
Prof. Dr. Hakan Kara, enflasyon ile dolandırıcılık vakalarının arttığını belirten bir paylaşımda bulundu. Enflasyonun yükselmesiyle, dolandırıcılıkla ilgili vaka sayısının paralel olarak arttığı görülüyor.
DOLANDIRICILIĞIN YÖNTEMLERİ
E-posta Oltalama (Email Phishing): Sahte e-posta göndererek kişisel bilgileri çalmayı amaçlar. Genellikle tanınmış kurumlar gibi görünür.
Hedeflenmiş Oltalama (Spear Phishing): Kişisel bilgiler kullanılarak yapılan, daha inandırıcı saldırılardır.
CEO Sahtekârlığı (Business Email Compromise-BEC): Şirket çalışanları, üst düzey yöneticilerin e-posta adreslerini taklit ederek kandırılır.
Telefon Oltalaması (Vishing): Telefonla yapılan, banka görevlisi veya polis gibi davranarak kişisel bilgi toplama yöntemidir.
SMS Oltalaması (Smishing): Sahte SMS ile kişiyi yanıltarak kişisel bilgilerini çalmaya çalışır.
Sosyal Medya Oltalaması: Sahte hesaplar veya reklamlarla kişisel bilgileri ele geçirmeye çalışır.
Kötü Amaçlı Yazılım Oltalaması (Malware Phishing): E-posta ekleri veya bağlantılarla kötü amaçlı yazılım bulaştırmaya çalışır.
